نقد معانی فرعی استفهام در آثار بلاغت پژوهان فارسی

Authors

سید محمدرضا ابن الرسول

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان مرضیه قربان خانی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان

abstract

عبارات غیر خبری به ویژه طلبی در هر زبانی، پرکاربرد است. استفهام، امر، نهی، ندا و تمنی از گونه های جملات طلبی به شمار می روند. هر یک از این گونه ها در اصل برای رساندن معنی خاصی وضع شده اند؛ اما از آنجایی که گاه به دلایل بلاغی از معنی اصلی خود خارج شده، بر معانی غیر مستقیمی دلالت می کنند و این معانی ثانوی با توجه به بافت و قراین موجود در کلام قابل تشخیص است، بلاغت پژوهان تلاش نموده اند ضمن بررسی این گونه ها، معانی فرعی آنها را برشمرند. گاه برخی نویسندگان کتب بلاغی به منظور نوآوری و براساس سلایق شخصی، برای برشمردن معانی غیر مستقیم از عناوینی استفاده می کنند که با اندکی تأمل می توان دریافت این عناوین در اصل همان عناوینی است که دیگر بلاغت پژوهان به آن اشاره داشته اند و تنها تفاوت آن، در نام گذاری است. این مقاله با رویکردی نقدگونه قصد دارد به بررسی این عناوین در کتب بلاغی بپردازد و نشان دهد که بسیاری از این عناوینِ به ظاهر جدید در واقع همان عناوین پیش گفته کتب بلاغی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقد معانی فرعی استفهام در آثار بلاغت‌پژوهان فارسی

عبارات غیر خبری به ویژه طلبی در هر زبانی، پرکاربرد است. استفهام، امر، نهی، ندا و تمنی از گونه‌های جملات طلبی به شمار می‌روند. هر یک از این گونه‌ها در اصل برای رساندن معنی خاصی وضع شده‌اند؛ اما از آنجایی که گاه به دلایل بلاغی از معنی اصلی خود خارج شده، بر معانی غیر مستقیمی دلالت می‌کنند و این معانی ثانوی با توجه به بافت و قراین موجود در کلام قابل تشخیص است، بلاغت‌پژوهان تلاش نموده‌اند ضمن بررسی ...

full text

نقد کتاب بلاغت 1 (معانی)

علم معانی به بررسی روشهای کاربرد مؤثر زبان می‌پردازد و بلاغیون می‌کوشند تا با استخراج اصول مؤثر سخن گفتن، فن سخنوری را به دیگران بیاموزند و رمز و راز سخن بلیغ را دریابند. بنای کتب بلاغی فارسی دری، بر ترجمة کتب بلاغی عربی با درج چند نمونه فارسی نهاده شده‌است و از دیر باز به نقل همان چند مثال مکرّر و مستعمل گذشتگان اکتفا گردیده‌است که نشان از عدم درک و فهم درست مؤلفان از بلاغت است. در این مقاله کت...

full text

ترجمه نزد ادیبان و بلاغت پژوهان گذشتة فارسی

موضوع اصلی این پژوهش، تبیین جایگاه ترجمه در نزد ادیبان و بلاغت پژوهان گذشته زبان پارسی است، گذشتگانی که برای ترجمه و نظریاتش اهمیت فراوانی قائل بوده اند ولی نظرات آن ها تاکنون نتوانسته است نظر پژوهشگران را به خود جلب کند. مهم ترین یافته های این پژوهش که با روشی تحلیلی ـ تاریخی نگاشته شده، بیان گر آن است که ترجمه در نزد قدما، نوعی ابزار برای اظهار براعت و قدرت ادبی و بدیع پردازی به شمار می رفته ...

full text

اسلوب استفهام و اغراض فرعی آن درقرآن کریم

استفهام حقیقی یکی ازانواع انشاءطلبی است که به منظوردریافت فهم حقیقت انجام می گیرد؛ اما بسیارپیش می آید که استفهام به نیت اغراض فرعی نیزطرح می شود؛ یعنی منظورپرسشگر فهم مطلبی که نمی داند، نیست. دقیقابه همین جهت است که به کاربردن استفهام در غرض های فرعی، تجاهل العارف نام داردو یکی از موضوعات بحث بر انگیز علم بلاغت است. البته بعضی آن را فنّ معانی و برخی دیگر آن را در فنّ بدیع می گنجانند .سعی ما در ...

full text

شیوه های نقد و بلاغت آن در منابع فارسی

نقد در این مقاله به معنای داوری بوده و شامل انواع گوناگونی است همچون : نقد فنون بلاغی، نقد شعر شعرا از منظور بلاغی ، مقایسه فنون بلاغی با هم، مقایسه دو زبان عربی و فارسی با هم بر پایه فنون بلاغی، مقایسه دو زبان عربی و فارسی بر پایه شعراء. این مقاله ابتدا به تاریخچه ای از ارتباطات فرهنگی و تاریخی بین عرب و فارس ها پرداخته و زمینه ارتباطات بلاغی بین آنان را بیان نموده و سپس با تکیه بر کتاب های بل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
بلاغت کاربردی و نقد بلاغی

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۸۳-۱۰۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023